Wat is decubitus?

Decubitus is een vervelende aandoening. Zeker omdat het relatief vaak voorkomt bij mensen die veel (moeten) zitten of liggen. Hierdoor is in relatief veel gevallen de Decubitus een extra klacht, bovenop de klachten die er voor zorgen dat alleen veel zitten of liggen mogelijk is.

Maar wat is Decubitus eigenlijk? Bij deze aandoening is er sprake van beschadigingen aan de huid. Vaak zullen de huidbeschadigingen ontstaan ter hoogte van de wat uitstekende botten. Bijvoorbeeld bij de schouders, knieën, heupen, schenen en enkels.

De beschadigingen (drukplekken) ontstaan door langdurige plaatselijke druk, met name voor veel zitten en liggen. Door de druk op de huid zal de huid en het onderliggende weefsel beschadigd kunnen raken. Hierdoor kunnen de kleine bloedvaten in en onder de huid, minder goed worden voorzien van voedingsstoffen. De cellen kunnen hierdoor gaan afbreken.

Wat zijn de oorzaken van Decubitus?

Decubitus wordt veroorzaakt door langdurige plaatselijke druk. In de praktijk wordt dit vaak veroorzaakt door een lange periode van veel zitten of liggen. Bijvoorbeeld bij mensen die ziek zijn of weinig kracht hebben. Hierdoor wordt Decubitus ook wel doorliggen of drukplekken genoemd.

De druk op de huid kan worden verdeeld in drie oorzaken:

• Langdurige drukkracht op de huid
• Langdurig schuivende bewegingen over de huid
• Langdurig wrijvende bewegingen over de huid

Uiteraard kan de Decubitus ook worden veroorzaakt door een combinatie van de bovenstaande oorzaken. Maar niet alleen fysieke oorzaken kunnen een rol spelen. Ook de onderstaande oorzaken zijn van invloed op het wel of niet ontstaan van drukplekken:

• gewicht
• leeftijd
• lichaamstemperatuur
• klimaat
• incontinentie
• droge huid
• vochtige huid

Wat zijn de symptomen van Decubitus?

Om zo snel mogelijk met een behandeling te kunnen starten, is het goed te weten wat de symptomen van Decubitus zijn. De symptomen kunnen in verschillende gradaties optreden. De eerste symptomen bestaan vaak uit roodheid of blauwheid van de huid. Ook kan de huid gevoelig worden en branderig gaan aanvoelen.

Wanneer de symptomen verder verergeren zal zich dit uiten in blaren op de huid. Ook kan de huid wat los gaan hangen. Door de blaren zal zitten of liggen vaak vervelend zijn. In een erger stadium kunnen er zelfs wonden gaan ontstaan. Dit kan variëren van oppervlakkige wonden tot zelfs diepe wonden.

In de medische wereld worden de klachten van drukplekken vaak ingedeeld in vier graden:

Graad 1: rode of blauwe huid. Soms ook een branderig gevoel.
Graad 2: blaren of schaafwonden
Graad 3: oppervlakkige wonden zonder aantasting van botten
Graad 4: diepe wonden met aantasting van spieren en botten

Hoe is Decubitus te behandelen?

Indien er sprake is van doorligplekken, is het altijd verstandig om naar een arts te gaan. Zo kan er tijdig een passende behandelmethode worden bepaald. Mogelijke behandelingen van Decubitus zijn:

Voorkomen van verergering door de drukplekken zoveel mogelijk te ontzien. Voorkom extra druk en wrijving op en rond de plek. Bijvoorbeeld door geregeld aan andere houding aan te nemen. Ook druk verlagende hulpmiddelen zoals medische kussens en een druk verlagend matras zijn van belang.
zorg voor een goede en gevarieerde voeding

Laat een wond verzorgen door een arts of de thuiszorg. In geval van graad 1, kan de drukplek vaak zelf worden ingesmeerd met een speciale crème. Hoe de drukplek of wond verzorgt wordt, hangt af van de mate van de klachten en enkele andere factoren. Het gebruikte verzorgingsproduct, de manier van reinigen en de frequentie van de verzorging zal per persoon verschillen. Wanneer de wondverzorging pijn doet, kan een half uur van te voren een pijnstiller worden genomen. Er kan bijvoorbeeld Paracetamol worden gebruikt.

In de onderstaande alinea vindt u manieren om Decubitus te voorkomen. Sommige van deze maatregelen kunnen ook worden gebruikt om bestaande klachten te behandelen of in ieder geval niet te laten verergeren. Decubitus preventie is van groot belang. Reeds aan het begin van een periode van veel zitten of liggen.

Hoe kan Decubitus worden voorkomen?

Door middel van Decubitus preventie kunnen de klachten worden voorkomen of tijdig worden behandeld. Om extra klachten te voorkomen, is het van belang om de eerste symptomen al te herkennen. Zo kan al in een vroeg stadium worden gestart met maatregelen en hulpmiddelen voordat verergering heeft opgetreden.

U vindt hier een overzicht van maatregelen waarmee Decubitus preventie kan worden gedaan en zo klachten (gedeeltelijk) voorkomen kunnen worden:

• verander geregeld van positie tijdens het zitten en liggen
• voorkom wrijving door te zorgen voor een gladde onderlaag (stoelzitting, kleding en matrashoes)
• ga tijdens het liggen ook af en toe op de buik liggen
• zorg voor een goed matras met goed druk verdelende eigenschappen
• zorg voor een druk verdelend zitkussen voor in een stoel of rolstoel
• zorg voor een goede lichaamshouding tijdens het zitten en liggen
• zorg voor schoenen die de voeten beschermen tegen stoten
• zorg voor schoenen die prettig zitten, zonder wrijving
• zorg voor goede en gevarieerde voeding
• verzorg de huid goed. Voorkom een vochtige en droge huid.

Naast bepaalde gewoonten, kunnen ook hulpmiddelen de kans op klachten verlagen. Hieronder vindt u een aantal van onze AD kussens.

Ook het geregeld gaan verzitten of verliggen is van belang. Hier zijn handige transferhulpmiddelen voor om het veranderen van de positie makkelijker te maken. Dergelijke transferhulpmiddelen vindt u op de pagina van de volgende link: sta op hulpmiddelen. Hieronder vindt u een aan aantal sta op hulpmiddelen:

In veel ziekenhuizen of revalidatiecentra kunt u terecht bij een wondconsulent. Deze kan u adviseren over het voorkomen van Decubitus. Ook verergering van bestaande klachten kunt u informatie over krijgen.

Welke namen worden nog meer gebruikt?

Decubitus is de officiële en medische benaming van dit type klachten. In de volksmond worden echter ook andere benamingen gebruikt. Zo wordt er gesproken over doorligplekken, doorligwonden, drukplekken, druknecrose of bedzeer.

Heeft u een tip of vraag? Plaats het gerust hier onder. De informatie is niet afkomstig van een medisch specialist. Zodoende kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Voor een medisch advies wordt contact met een arts geadviseerd.